اندومتریوز بیماری است که در آن بافت مشابه بافت داخلی رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد می کند. این بافت می تواند به تخمدان ها، لوله های فالوپ، روده و سایر اندام های لگن بچسبد و باعث درد، التهاب و ناباروری شود.
علائم شایع اندومتریوز عبارتند از:
1. درد:
- درد لگن: شایع ترین علامت اندومتریوز است که می تواند قبل، حین یا بعد از قاعدگی رخ دهد. درد ممکن است شدید و طاقت فرسا باشد و به کمر، ران ها یا مقعد نیز سرایت کند.
- درد قاعدگی: قاعدگی دردناک (دیسمنوره) یکی از علائم اصلی اندومتریوز است. درد قاعدگی در اندومتریوز می تواند بسیار شدیدتر از درد قاعدگی معمولی باشد و ممکن است به حدی باشد که فرد را از انجام فعالیت های روزانه باز دارد.
- درد در حین رابطه جنسی: درد در حین یا بعد از رابطه جنسی (دیسپارونی) از جمله علائم شایع اندومتریوز است. این درد می تواند ناشی از تحریک بافت آندومتر در لگن باشد.
- درد گوارشی: نفخ، گاز، اسهال و یبوست می توانند از علائم اندومتریوز باشند. این دردها به دلیل تحریک روده توسط بافت آندومتر ایجاد می شوند.
- درد مثانه: تکرر ادرار، درد هنگام دفع ادرار و خون در ادرار می توانند از علائم اندومتریوز باشند. این دردها به دلیل تحریک مثانه توسط بافت آندومتر ایجاد می شوند.
2. علائم دیگر:
- خستگی: زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است به طور مداوم احساس خستگی کنند.
- ناباروری: اندومتریوز یکی از شایع ترین علل ناباروری در زنان است. تخمین زده می شود که 40 تا 50 درصد از زنان مبتلا به اندومتریوز در باردار شدن مشکل دارند.
- افسردگی و اضطراب: زنان مبتلا به اندومتریوز بیشتر در معرض افسردگی و اضطراب هستند.
- مشکلات خواب: بی خوابی و خواب آشفته می تواند از علائم اندومتریوز باشد.
شدت علائم اندومتریوز در زنان مختلف متفاوت است. برخی از زنان ممکن است فقط درد خفیفی را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است درد شدید و ناتوان کننده داشته باشند. علائم اندومتریوز می تواند با گذشت زمان بدتر شود، به خصوص اگر درمان نشوند.
مهم است که به خاطر داشته باشید که همه زنان مبتلا به اندومتریوز همه این علائم را تجربه نمی کنند. اگر هر یک از این علائم را تجربه می کنید، مهم است که برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر علائم ذکر شده، برخی از زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه کنند، مانند:
- جوش یا بثورات پوستی در لگن
- درد در عضلات و مفاصل
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال یا یبوست
- احساس پری یا نفخ در شکم
- تغییرات در اشتها
- مشکل در تمرکز
اگر هر یک از این علائم را تجربه می کنید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا ممکن است به اندومتریوز مبتلا باشید یا خیر.
تشخیص اندومتریوز می تواند دشوار باشد زیرا علائم آن شبیه به سایر بیماری ها مانند کیست تخمدان، بیماری های التهابی لگن و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) است. برای تشخیص اندومتریوز، پزشک ممکن است معاینه لگن انجام دهد، سونوگرافی واژینال یا لگن تجویز کند و یا از آزمایش لاپاروسکوپی استفاده کند. در لاپاروسکوپی، جراح از طریق یک برش کوچک در شکم، دوربین و ابزارهای جراحی را وارد می کند تا داخل لگن را مشاهده کند و به دنبال بافت آندومتر در خارج از رحم باشد.
درمان اندومتریوز به شدت علائم و تمایل به باروری زن بستگی دارد.
روش های درمانی مختلفی برای اندومتریوز وجود دارد، از جمله:
- دارو: داروهای مختلفی می توانند برای تسکین درد و کاهش رشد بافت آندومتر استفاده شوند. این داروها شامل:
- مسکن های بدون نسخه: مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می توانند به کاهش درد ناشی از اندومتریوز کمک کنند.
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ناپروکسن یا ملینکوکسیب می توانند درد و التهاب ناشی از اندومتریوز را کاهش دهند.
- قرص های ضد بارداری خوراکی: با کاهش سطح استروژن، رشد بافت آندومتر را کند می کنند.
- پروژسترون ها: مانند مدروکسی پروژسترون (MPA) یا پروژسترون داخل رحمی (IUD) می توانند با کاهش تولید استروژن و ضخیم شدن بافت آندومتر، به کنترل علائم اندومتریوز کمک کنند.
- آگونیست های GnRH: مانند لوپرولید یا تریپتوفان می توانند با متوقف کردن تولید استروژن و پروژسترون، به کنترل علائم اندومتریوز کمک کنند.
- جراحی: در برخی موارد، ممکن است جراحی برای برداشتن بافت آندومتر لازم باشد. جراحی لاپاروسکوپی یا لاپاراتومی باز می تواند برای این منظور انجام شود.
- باروری: زنانی که به دلیل اندومتریوز دچار ناباروری هستند، ممکن است از روش های کمک باروری مانند لقاح مصنوعی (IVF) یا لقاح داخل رحمی (IUI) استفاده کنند.
راه های پیشگیری از اندومتریوز:
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از اندومتریوز وجود ندارد. با این حال، برخی از اقدامات می توانند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کنند، از جمله:
- استفاده از قرص های ضد بارداری خوراکی: قرص های ضد بارداری خوراکی با کاهش سطح استروژن، رشد بافت آندومتر را کند می کنند.
- استفاده از IUD: IUDs با آزاد کردن هورمون پروژسترون می توانند به جلوگیری از رشد بافت آندومتر کمک کنند.
- مصرف داروهای ضد درد بدون نسخه: مصرف داروهای ضد درد بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می تواند به کاهش درد ناشی از اندومتریوز کمک کند.
- حفظ وزن سالم: چاقی می تواند خطر ابتلا به اندومتریوز را افزایش دهد.
- ورزش منظم: ورزش منظم می تواند به کاهش درد و التهاب ناشی از اندومتریوز کمک کند.
توجه: واکسن های مربوط به ویروی پاپیلومای انسانی مانند واکسن پاپیلوگارد نقشی در پیشگیری این بیماری ندارند.
مهم است که به خاطر داشته باشید که اندومتریوز یک بیماری مزمن است که می تواند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی زن تاثیر بگذارد. با این حال، با درمان مناسب، بسیاری از زنان می توانند علائم خود را کنترل کرده و زندگی سالم و پرباری داشته باشند.
منابع:
توجه: این اطلاعات فقط برای اهداف آموزشی ارائه شده است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه ای در نظر گرفته شود. اگر هر گونه سوال یا نگرانی در مورد سلامتی خود دارید، لطفاً با پزشک خود مشورت کنید.